Izamal
Izamal (İspanyolca: [isaˈmal]), Meksika'nın Yucatán eyaletinin 72 km doğusunda küçük bir şehirdir. Eyalet başkenti Mérida'nın güneyinde yer almaktadır.
Izamal, Mezoamerikan kronolojisinde sürekli olarak işgal edilen bir şehirdir. 2000 yılında şehrin tahmini nüfusu 15.000 kişidir. Izamal, Yucatán'da Sarı Şehir (binalarının çoğu sarıya boyanmıştır) ve Tepeler Şehri (aslında antik tapınak piramitlerinin kalıntılarıdır) olarak bilinmektedir.
Izamal, Kolomb öncesi Maya Uygarlığının önemli bir arkeolojik alanıdır. Yaklaşık olarak 53 kilometrekarelik minimum kentsel uzantıyı kapsayan Kuzey Yucatec Ovaları'nın en büyük şehridir. Anıtsal binaları 1.000.000 metreküp inşaat hacmini aşmakta ve Maya terimi sacbeob olarak bilinen en az iki yükseltilmiş geçit onu diğer önemli merkezlerle 29 kilometre (18 mil) batıda bulunan Ake Harabeleri ve 18 kilometre, Kantunil ile bağlar. Izamal, Ake, Uci ve Dzilam gibi kendi ülkesindeki diğer önemli kentsel merkezlerde de görülen yuvarlatılmış köşeler, çıkıntılı pervazlar ve üst yapılardaki sazdan çatılar gibi tanımlanmış mimari özelliklere sahip megalitik oyma blokların kullanımını içeren özel bir inşaat tekniği geliştirmiştir.
Şehir, Geç Oluşum Dönemi'nde (MÖ 750–200) kuruldu ve İspanyol Fethine kadar sürekli olarak işgal edildi. En önemli yapıcı etkinlik aşaması Protoklasik (MÖ 200 – MS 200) ve Geç Klasik (MS 600–800) arasında uzanır. Terminal Classic'te (MS 800-1000) Chichen Itza'nın yükselişi ile Kolomb öncesi dönemin sonuna kadar kısmen terk edildi. Izamal bölgede sadece Chichen Itza'nın rakip olduğu bir hac yeri olarak kabul edilmiştir. Başlıca tapınakları yaratıcı tanrı Itzamna ve Güneş tanrısı Kinich Ahau için kutsaldı.
Kolomb öncesi beş büyük yapı Izamal'da hala görülebilir. İlki, Maya Güneş tanrısı Kinich Kak Moo'ya (güneş ateşi yüzünün Amerika papağanı) ait büyük bir piramittir ve tabanı 2 akre (8.000 m 2) üzerinde bir alanı kaplar. Yaklaşık 700.000 metreküp hacme sahiptir. Bu büyük tabanın üstünde on seviyeli bir piramit vardır. Güneydoğuda, Itzamatul adında bir başka büyük tapınak vardır ve ana plaza olanın güneyine yerleştirilmiştir. Ppap Hol Chak adlı bir başka büyük bina 16. yüzyılda bir Fransisken tapınağının inşasıyla kısmen yıkılmıştır. Meydanın güneybatı tarafı kısmen başka bir piramit olan Hun Pik Tok ile sınırlandırılmıştır. Batıda Kabil olarak bilinen tapınağın kalıntıları yer alır. Frederick Catherwood'un bir çiziminden sonra renkli bir litografide görüldüğü gibi burada 1840'larda bir tarafta büyük bir alçı maskesinin hala var olduğu yer mevcuttur. Tüm bu büyük insan yapımı höyükler muhtemelen birkaç yüzyıl içine yayılarak inşa edilmiş ve orijinal olarak şehir saraylarını ve tapınaklarını desteklemiştir. Restore edilen ve ziyaret edilebilecek diğer önemli konut yapıları Xtul (Tavşan), Habuc ve Chaltun Ha'dır.
Meksikalı arkeologlar tarafından Izamal'da yapılan ve on yıldan fazla süren arkeolojik çalışmanın ardından burada 163'ün üzerinde arkeolojik açıdan önemli yapı bulunmuş ve çevredeki topluluklarda binlerce konut yapısı bulunmuştur.
Izamal, Mezoamerikan kronolojisinde sürekli olarak işgal edilen bir şehirdir. 2000 yılında şehrin tahmini nüfusu 15.000 kişidir. Izamal, Yucatán'da Sarı Şehir (binalarının çoğu sarıya boyanmıştır) ve Tepeler Şehri (aslında antik tapınak piramitlerinin kalıntılarıdır) olarak bilinmektedir.
Izamal, Kolomb öncesi Maya Uygarlığının önemli bir arkeolojik alanıdır. Yaklaşık olarak 53 kilometrekarelik minimum kentsel uzantıyı kapsayan Kuzey Yucatec Ovaları'nın en büyük şehridir. Anıtsal binaları 1.000.000 metreküp inşaat hacmini aşmakta ve Maya terimi sacbeob olarak bilinen en az iki yükseltilmiş geçit onu diğer önemli merkezlerle 29 kilometre (18 mil) batıda bulunan Ake Harabeleri ve 18 kilometre, Kantunil ile bağlar. Izamal, Ake, Uci ve Dzilam gibi kendi ülkesindeki diğer önemli kentsel merkezlerde de görülen yuvarlatılmış köşeler, çıkıntılı pervazlar ve üst yapılardaki sazdan çatılar gibi tanımlanmış mimari özelliklere sahip megalitik oyma blokların kullanımını içeren özel bir inşaat tekniği geliştirmiştir.
Şehir, Geç Oluşum Dönemi'nde (MÖ 750–200) kuruldu ve İspanyol Fethine kadar sürekli olarak işgal edildi. En önemli yapıcı etkinlik aşaması Protoklasik (MÖ 200 – MS 200) ve Geç Klasik (MS 600–800) arasında uzanır. Terminal Classic'te (MS 800-1000) Chichen Itza'nın yükselişi ile Kolomb öncesi dönemin sonuna kadar kısmen terk edildi. Izamal bölgede sadece Chichen Itza'nın rakip olduğu bir hac yeri olarak kabul edilmiştir. Başlıca tapınakları yaratıcı tanrı Itzamna ve Güneş tanrısı Kinich Ahau için kutsaldı.
Kolomb öncesi beş büyük yapı Izamal'da hala görülebilir. İlki, Maya Güneş tanrısı Kinich Kak Moo'ya (güneş ateşi yüzünün Amerika papağanı) ait büyük bir piramittir ve tabanı 2 akre (8.000 m 2) üzerinde bir alanı kaplar. Yaklaşık 700.000 metreküp hacme sahiptir. Bu büyük tabanın üstünde on seviyeli bir piramit vardır. Güneydoğuda, Itzamatul adında bir başka büyük tapınak vardır ve ana plaza olanın güneyine yerleştirilmiştir. Ppap Hol Chak adlı bir başka büyük bina 16. yüzyılda bir Fransisken tapınağının inşasıyla kısmen yıkılmıştır. Meydanın güneybatı tarafı kısmen başka bir piramit olan Hun Pik Tok ile sınırlandırılmıştır. Batıda Kabil olarak bilinen tapınağın kalıntıları yer alır. Frederick Catherwood'un bir çiziminden sonra renkli bir litografide görüldüğü gibi burada 1840'larda bir tarafta büyük bir alçı maskesinin hala var olduğu yer mevcuttur. Tüm bu büyük insan yapımı höyükler muhtemelen birkaç yüzyıl içine yayılarak inşa edilmiş ve orijinal olarak şehir saraylarını ve tapınaklarını desteklemiştir. Restore edilen ve ziyaret edilebilecek diğer önemli konut yapıları Xtul (Tavşan), Habuc ve Chaltun Ha'dır.
Meksikalı arkeologlar tarafından Izamal'da yapılan ve on yıldan fazla süren arkeolojik çalışmanın ardından burada 163'ün üzerinde arkeolojik açıdan önemli yapı bulunmuş ve çevredeki topluluklarda binlerce konut yapısı bulunmuştur.
